(08.04.1914-31.05.1993)

Саха уус-уран литературатын төрүттээбит, биллиилээх общественнай уонна политическай деятель, биһиги омук олохпутун, норуоппут тылынан уус-уран айымньытын аан бастакынан чинчийбит, киэҥ философскай көрүүлээх поэт, учуонай А. Е. Кулаковскай – Өксөкүлээх Өлөксөй суос-соҕотох уола Реас Алексеевич Кулаковскай 2014 с. төрөөбүтэ 100 сылын туолар.

Р.А. Кулаковскай 1914 с. муус устар 8 к. Бүлүү куоратыгар төрөөбүтэ. Өксөкүлээх Өлөксөй ити саҕана Бүлүүтээҕи 3 кылаастаах училищеҕа учууталлыыра. Реас Чөркөөх сэттэ кылаастаах оскуолатыгар үөрэммитэ. 12 сааһыттан соҕотох хаалан аймахтарын, билэр дьонун көмөтүнэн үөрэнэн 1936 с. Дьокуускай педагогическай техникумун бүтэрбитэ. Учуутал идэтин ылан 1940 с. саҕалаан Тааттанан, Чурапчынан, Бороҕонунан уо.д.а. сирдэринэн айымньылаахтык үлэлээбитэ. 1945-1948 сылларга Дьокуускайдааҕы педагогическай институкка үөрэммитэ. Оҕолорун иитэр кыһалҕаттан учууталлыыр үлэтигэр төннөргө күһэллибитэ. Сангаар 7 кылаастаах оскуолатыгар, Кириэс Халдьаайыга, онтон Чычымах 7 кылаастаах оскуолатыгар уһуннук араас предметтэри үөрэппитэ. Реас Алексеевич отучча саастааҕыттан былыргы саха олоҕун, айылҕа араас көстүүлэрин, норуот үһүйээннэрин кыралаан суруйа сылдьыбыт. Кини айар үлэтин 1962 с. саҕалаабыта. 1978 с. ССРС Суруйааччыларын союһугар чилиэнинэн ылыллыбыта. Р. А. Кулаковскай аҕатын төрдүн – ууһун кэҥэтэн, удьуорун уһатан, аҕатын туйаҕын хатаран, кини сырдык үтүө дьыалатын салҕаан, сайыннаран, төрөөбүт норуотугар бэриниилээхтик сулууспалаабыта уонна таптыыр сахатын литературатыгар бэйэтин боччумнаах суолун хаалларбыта.

Реас Кулаковскай

А. Е. Кулаковскай –
Өксөкүлээх Өлөксөй кэргэнинээн
Евдокия Ивановналыын
уонна уолларынан Алексейдыын.

Раиса (1918-1934)

Ясон (1907-1927)

Лариса (1902-1932)

Алексей (1911-1932)

Реас (1914-1993)

Кэргэнинэн Татьяна Паповналыын ыал буолбут сылларыгар. Дьокуускай к., 1936 с.

Реас Кулаковскай дьиэ кэргэнэ Алексей, Марина, Мария Заболоцкайдары уонна Аскольд Кулаковскайы кытта. Амаахаан, 1946 с.

Р. А. Кулаковскай сиэннэрин ортолоругар. Бороҕон с., 1976

Саха народнай суруйааччылара В. М. Новиков – Күннүк Уурастыырабы, Д. К. Сивцев – Суорун Омоллоону кытта. Бороҕон с., 1976 с.

Кинигэлэрэ:

ааҕыаххын сөп	Кулаковскай, Р. А. Сыккыс : Кэпсээннэр / Реас Кулаковскай. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1965. – 116 с.
ааҕыаххын сөп	Кулаковскай, Р. А. Сэһэннэр / Реас Кулаковскай. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1971. – 144 с. Кинигэ иһигэр Р. А. Кулаковскай 2 сэһэнэ киирэр: “Аан аһылынна” уонна “Тиит төрдүн аайы – чооруостар”.
ааҕыаххын сөп	Кулаковскай, Р. А. Сиккиэр : Сэһэн, кэпсээннэр / Реас Кулаковскай. – Дьокуускай : Кинигэ изд-вота, 1976. – 136 с. Кинигэ иһигэр Р. А. Кулаковскай 4 кэпсээнэ: “Дьиэ туттарыыта”, “Сурук”, “Тииспэт-тааспат буоллахха” уонна “Киһи доҕоро” диэн сэһэнэ киирэллэр.
ааҕыаххын сөп	Кулаковскай, Р. А. Олоҕу таптаа : Кэпсээннэр / Реас Кулаковскай. – Якутскай : Кинигэ изд-вота, 1980. – 112 с. Улахан саастаах о5олорго олох кэрэтин, киһи айылҕаны кытта сыһыанын туһунан кэпсээннэр: “Михаил Фомич”, “Маттамабыыл барахсан”, “Ымсыытыгар ыт буола сыспыт”, “Аҥыр баҕайы…”, “Эһэ муҥнаах”, “Оо, аҕакаам!”, “Олоҕу таптаа”.
ааҕыаххын сөп	Кулаковскай, Р. А. Сэһэннэр, кэпсээннэр / Реас Кулаковскай. – Якутскай : Кинигэ изд-вота, 1984. – 280 с. Хомурунньук иһигэр Р. А. Кулаковскай сүрбэ сыл иһигэр суруйбут сэһэннэрэ уонна кэпсээннэрэ киирдилэр. Бу айымньыларга Саха сиригэр Сэбиэскэй былаас бастакы сылларыгар буолбут түбэлтэлэр уонна тыа олоҕун туһунан кэпсэнэр. Кинигэ суруйааччы 70 сыллаах үбүлүөйүгэр анаан тахсыбыт.
аа5ыаххын сөп	Кулаковскай, Р. А. Кэпсээннэр / Реас Кулаковскай. – Якутскай : Кинигэ изд-вота, 1988. – 152 с. Улахан уонна орто саастаах оскуола оҕолоругар аналлаах кэпсээннэр хомурунньуга. Кэпсээннэргэ суруйааччы саха норуотун ааспыт олоҕун биллиҥҥини кытта тэҥниир уонна дьон үлэтин аатырдар.
	Кулаковскай, Р. А. Аҕам олоҕо : Ахтыы-сэһэн / Реас Кулаковскай. – Якутскай : Кинигэ изд-вота, 1990. – 288 с. Суруйааччы Р. А. Кулаковскай төрөппүт аҕатын А. Е. Кулаковскай – Өксөкүлээх Өлөксөй туһунан бэйэтин көрүүлэригэр, аймахтарын ахтыыларыгар уонна араас чахчыларга, докумуоннарга олоҕуран ахтыы-сэһэн суруйбут.
	Кулаковскай, Р. А. Луҥку киэһэ : Хоһооннор, үгэлэр / Реас Кулаковскай. – Дьокуускай : Бичик, 1993. – 78 с. Автор бу хомуурунньугар киирбит үгэлэригэр бүгүҥҥү олох күлүк өттүн уус-уран тылынан күлэр, элэктиир, оттон лирическэй хоһооннорун сүрүн геройа – ол итэҕэстэри утары охсуһааччы.
ааҕыаххын сөп	Кулаковскай, Р. А. Орто дойду олохтооҕо Ордьоот оҕонньор : Оҕолорго аналлаах олоҥхо. – Намыын киэһээ : Хоһооннор. – Дьокуускай : Ситим, 1993. – 31 с. Кинигэҕэ оскуола оҕолоругар аналлаах олоҥхо уонна араас кэмнээҕи хоһооннор киирдилэр. Оҕо уус-уран көрдөрүүлэригэр, ааҕыытыгар туһалаах буолуоҕа.
ааҕыаххын сөп	Кулаковскай, Р. А. Олох лабаалара : Сэһэннэр, кэпсээннэр / Реас Кулаковскай. – Дьокуускай : Бичик, 1996. – 542 с. Бу кинигэҕэ автор кэнники сылларга суруйбут, бэчээккэ тахса илик айымньылара киирдилэр. “Олох лабаалара” сэһэҥҥэ киһи араас быһыыга-майгыга алҕаһы оҥорон олоҕор тэмтэрийиитин биричиинэлэрин быһаарыы детектив ньыматынан суруллубута кэрэхсэбиллээх. Оттон былыргы олоххо уонна билигин икки таптаһар сүрэхтэр дьылҕалара хайдах быһаарыллара “Ньаат атаҕын санатар”, “Үчүгэй күтүөт” диэн сэһэннэргэ долгутуулаахтык кэпсэнэр.

ааҕыаххын сөп

Кулаковскай, Р. А. Кистэлэҥ кэпсээним / Реас Кулаковскай. – Дьокуускай : Бичик, 2003. – 320 с. Биллиилээх прозаик Р. А. Кулакоскай айыл5а араас дьиктилэрин, таайылла илик таабырыннарын, былыргы олох сорох көстүүлэрин туһунан отуччатыгар сылдьан суруйар буолан барбыта. Ол гынан баран, хомойуох иһин, кэккэ биричиинэлэртэн сиэттэнэр, ол айымньылара кини олорон ааспыт кэмигэр бэчээттэнэр кыахтара суоҕа. Онон араас сылларга суруллубут үһүйээннэрэ, сэһэннэрэ уонна кэпсээннэрэ бу хомуурунньукка киирэн, аан бастаан бэчээттэннилэр буолар.

ааҕыаххын сөп

Кулаковскай, Р. А. Аҕам олоҕо: Ахтыы-сэһэн / Реас Кулаковскай. – Дьокуускай: Бичик, 2006. – 336 с. А. Е. Кулаковскай – Өксөкүлээх Өлөксөй сүдү олоҕун, төрөөбүт норуотугар үтүөлэрин, былаас уларыйар дьалхааннаах кэмигэр өйүн-санаатын, тыйыс айылҕалаах Сахатын сирин уһаты-туора сыыйан, саха баай тылын-өһүн, уус-уран айымньытын, итэҕэлин, абыычайдарын хомуйбут, дьон-сэргэ олоҕун чинчийбитин, ол иһигэр араас муччургэннээх сырыыларын бу уус-уран айымньы дьэҥкэрдэн, итэҕэтэн биэрэр. Кинигэ саха литературатын төрүттээччи А. Е. Кулаковскай төрөөбүтэ 130 сылыгар ананан тахсар.